Reisverslag Suriname 1

Donderdagochtend zijn we om 01:45 met de auto naar Dusseldorf gegaan om daar met KLM naar Amsterdam te vliegen. Amsterdam was natuurlijk niet de eindbestemming. We hadden daar een overstap naar Suriname en stapten zo tegen de middag het vliegtuig in met een hoop frisse (uitgeslapen) Nederlanders (met name van Surinaamse afkomst) – die wel beduidend meer voor hun ticket hadden neergelegd. Vandaar ons kleine uitstapje naar Duitsland.
Vanwege het tijdsverschil van 5 uur, arriveerden we zo rond het einde van de middag in Suriname (vluchthaven Zanderij). De vluchthaven is verschrikkelijk klein. Er landt 1 à 2 keer per dag een vliegtuig van grote omvang en verder zijn het vooral kleine vliegtuigen voor binnenlandse vluchten en korte vluchten binnen het Caribische gebied. Omdat we vanwege onze vreemde vluchtmethode in Nederland op het vliegveld geen visum hadden kunnen kopen en dat in Dusseldorf niet kon, moesten wij dat eerst nog doen voor de douane controle. Daardoor belandden we achter in de rij en daar hebben we toch minimaal een uur ingestaan. De taxichauffeur die ik in Nederland had geregeld was gelukkig blijven wachten, want de laatste van de vier bussen die per dag gaan, was ook vertrokken.
Josh, wiens gegevens ik op mijn werk had gekregen, was de taxichauffeur die ons naar ons appartement bracht. Met Josh voerde we onderweg al interessante gesprekken. Hij vertelde dat hij van oorsprong uit de Evangelische Broedergemeente kwam (de grootste kerkgemeenschap in Suriname, geënt op de Hernhutter gemeenschap uit Duitsland) maar dat hij een bekeringservaring had doorgemaakt en dat hij en zijn vrouw nu in een pinkstergemeente zaten die, volgens hem, veel meer joods was. Wat er dan precies joods aan was benoemde hij als volwassendoop en het hogepriesterschap. Het was een interessant gesprek en ik vroeg hem of wij zijn kerk konden bezoeken. We maakten de afspraak dat hij ons zondag op zou halen voor de dienst.
Op vrijdag hebben we Paramaribo verkend. We liepen naar de waterkant waar onder andere een palmtuin is, we bezochten het onafhankelijkheidsplein en liepen verder naar de Keizerstraat, het centrum van Paramaribo (veel kun je hier te voet doen, aangezien de stad niet groot is). In de keizerstraat gingen we naar de Neveh Shalom Synagoge en de Keizerstraat Moskee die al heel lang in deze straat naast elkaar staan. Beide waren gesloten voor bezoek. De Synagoge heeft twee keer in de maand op vrijdag een dienst. Komende vrijdag zullen we die bezoeken. Bij de moskee was het boeiender. Er was namelijk een koster aanwezig en die nam ons mee naar het kantoor. We mochten de moskee deze middag niet zien omdat het als storend ervaren zou worden voor het vrijdagmiddaggebed. Maar hij nodigde ons uit om maandagochtend terug te komen voor een bezichtiging. Hij vertelde ons uitgebreid over de geschiedenis van de islam in Suriname. Er zijn hier door de geschiedenis heen drie verschillende groepen moslims gekomen. Moslims onder de creolen die als slaven uit Afrika kwamen, moslims onder de Indiërs die als contractarbeiders later kwamen en moslims onder de Javanen. Hij vertelde dat de Moskee die nu aan de Keizerstraat gebouwd is in 1984 op de plaats van een oudere moskee met geld van de leden. De Surinaams Islamitische Beweging, van wie de Moskee is bleek wortels te hebben in de Ahmadiya beweging. De Ahmadiya is een liberale beweging. De beste man verdedigde aan de lopende band dat hij niets met de Taliban en de IS van doen wilde hebben en dat dat geen Islam is want ‘er is geen dwang in de religie’ (vers uit de Koran). Boeiend was dat hij vertelde dat zijn vrouw tot de Volle Evangelie Gemeente behoort en dat zij zeer charismatisch is en dagelijks in tongen spreekt etctera.
Toen het gebedstijd was verlieten wij de moskee en gingen lunchen bij Jooshi’s Rotishop waar de voor het eerste een echte Surinaamse roti aten (de avond van aankomst hebben we bij de pannenkoekenbakker gegeten: met echte Hollandse stroop). Omdat de dag nog lang niet om was besloten we nog maar wat door te lopen waarbij we ons wel wat vergisten in de afstand zodat ik onderweg slippers heb moeten kopen om mijn weg te kunnen vervolgen. We liepen naar de Arya Dewaker tempel van Paramaribo. De Arya Samaj beweging, van wie de tempel is, is een hindoe stroming die aan het beging van de eenentwintigste eeuw is ontstaan en die een hervormingsbeweging claimt te zijn die teruggaat naar de Veda’s (de oudste geschriften van het hindoeisme). Wat heel opmerkelijk is, is dat ze geen beelden hebben. De tempel was helaas wel gesloten. Alles gebeurt hier namelijk op zondagochtend. Maar gelukkig liep er een mevrouw rond die ons ook kon vertellen dat er op donderdagavond ook een dienst is.
Na de buitenkant van de tempel te hebben bekeken liepen we naar de Sri Vishnu Mandir. Deze mandir die vlakbij staat behoort tot de Sanatan Dharm stroming, de andere grote stroming binnen het hindoeisme in Suriname. Deze stroming kent wel een rijke beeldcultuur en is ‘het hindoeisme’ zoals ik het ken uit India. De deur van de Mandir stond open omdat wat dames aan het schoonmaken waren en we gingen zitten op de kerkbanken, want in tegenstelling tot India zijn er houten banken en wordt er zondagochtend dienst gehouden. We kwamen precies op het goede moment want om 5 uur kwam de dienstdoende priester in een wit gewaad en hij voerde de rituelen uit bij alle beelden, van Krishna, Shiva en Durga tot Vishnu, en Lakshmi. De goden kwamen er wel bekaaid vanaf: een beetje wierook en een lichtje. De hele plechtigheid duurde nog geen 10 minuten. We spraken de priester nog even buiten de mandir, en stapten in de eerste de beste bus die langskwam waar niemand ons wilde vertellen waar we naartoe gingen, maar het was ergens in het stadcentrum. Daar kochten we een lokale simkaart in een aziatische winkel en namen een taxi naar huis. We eindigden de avond bij een chinees restaurant in de buurt van ons appartement.
Op zaterdag hadden we een echte toeristentoer met een boot naar de plantages en Fort Nieuw Amsterdam. Om half 9 stonden we bij een pier om af de meren in een prachtig bootje met nog 8 andere toeristen. We voeren eerste naar een gedeelte waar we dolfijnen in de rivier hebben gezien. Daarna gingen we naar Fort Nieuw Amsterdam. We meerden aan en zagen onder andere het Kruithuis en de Gevangenis. Daarna bezochten we Frederiksdorp: 1 van de beroemdste plantages. We zagen enkele gerestaureerde huizen die van de opzichter van de plantage was geweest en lunchten met ons gezelschap bij 1 van de restaurants. We waren overigens een bonte verzameling: een familie uit Trinidad met 3 kleine kinderen en een van oorsprong Nederlands ouder echtpaar die met hun dochter die in Curaçao woonde een trip maakten door Suriname. We zaten vooral met de laatste mensen samen. Zij waren bijzonder rijke mensen (met ook de bijpassende uitstraling en air) met een huis in Zuid Afrika en toch ook nog een vergeten stulpje in Nederland. Ze waren erg bereisd, maar in tegenstelling tot wat ik altijd hoop, had dat nog niet het effect gehad dat reizen op de meeste heeft: meer inzicht en begrip verwerven in de medemens en zijn cultuur. Het stigma was helemaal compleet toen we de plantage Rust en Werk opliepen en onze toergenoot de man bij de ingang die bierdrinkend op een stoel hing, vroeg: ‘en ben jij nu aan het werk’? Hij bleek de opzichter van de plantage te zijn. Gelukkig pakte hij niet zijn kokosnoten hakmes maar de spanning was wel even om te snijden.
Tijdens onze tour en ook tijdens andere gesprekken met mensen in het land blijkt dat de mensen hier nog veel bezig zijn met hun eigen geschiedenis, een geschiedenis waarin emigratie en slavernij een belangrijke rol in spelen. Ook datgene wat je kunt bezichtigen voert altijd, linksom of rechtsom, terug naar slavernij en (gedwongen) migratie. Zo waren er in het fort verschillende exposities over slavernij (alleen daar al drie), zijn de plantages uiteraard doordrenkt met slavengeschiedenis, en tref je ook in de stad veel aan dat aan de slavernij herinnert, of het nu het Kwakoe-standbeeld is, of het huis van Du Plessis (een beruchte slavenhoudster) aan het onafhankelijkheidsplein.
Onze tour eindigde halverwege de middag en we gingen naar ons hotel waar we tot de ontdekking kwamen dat het beste Indiase restaurant van Suriname zich op 600 meter van ons appartement bevond. We liepen naar het restaurant, aten heerlijk Indiaas en bij het afrekenen vroeg ik de eigenaar de hemd van het lijf over de tempels in de buurt. Hij wist veel te vertellen: met Krishna’s geboortedag (die vijf september wordt gevierd, leuk detail is dat we dat 3 jaar geleden ook gevierd hebben alleen dan in India, in de geboorteplaats van Krishna zelf) moeten we echt naar de Mandir in het deel van de stad dat Blauwgrond heet. Daar staat een mandir waar wel 1000 mensen in kunnen en het festival wordt daar uitgebreid gevierd. Verder vertelde hij ook over een Sai Baba gemeenschap in Paramaribo. Ik was best verbaasd aangezien ik net in het boek ‘Hindoes in de Creoolse Wereld’ had gelezen dat deze stroming vooral in Nickerie zat en dat het de vraag was in hoeverre deze zich uit zou breiden: dat lijkt dus wel het geval te zijn. Kortom: wie geïnteresseerd is in religie kan hier zijn hart ophalen.

Dat blijft hier zeker niet beperkt tot hindoeïsme. Vanochtend (zondagochtend) werden we door Josh opgehaald voor de kerkdienst in de pinkergemeente. Het was een echte creoolse dienst. Prachtige muziek, goede zang en lekker swingen. Interessant was het gebedsblok. Dat bestond uit twee elementen: het bidden voor Israel en het bidden voor de overheid en leiders van Suriname. Vooral het enorme enthousiasme voor Israel verbaasde mij toch wel in deze Surinaamse gemeenschap.
De dienst, die bestond uit een uur zingen en een uur preek, was rond de middag afgelopen. Mijn advies aan iedereen die Suriname bezoekt is om zeker ook zo’n kerkdienst te bezoeken omdat het een goed beeld geeft van waar een deel van de Surinamers door geïnspireerd is: het geloof in Jezus.
Vanavond gaan we naar Blauwgrond om Javaans te eten en alvast onderzoek te doen naar de tempel zodat we daar zaterdag met het festival op de juiste tijd en plaats zijn.