Anaradhapura, Kandy en Ramayana-tour dag 1 en 2

Reisverslag 2
Dinsdag bezochten we Anaradhapura. De bus die we namen, was een soort snelbus met airco en televisie, dus erg afzien was het niet. Na een stevige lunch van fast eats (dat zijn borden met allerlei snacks waar je van betaalt wat je opeet) begonnen we aan het verkennen van deze roemruchte voormalige hoofdstad van Sri Lanka. Omdat de afstanden tussen de verschillende bezienswaardigheden groot waren, huurden we fietsen. Ik koos de fiets met het fietsmandje (volgens de fietsenmaker ‘smart girl’) en stevige rupsbanden, iets wat achteraf geen overbodige luxe bleek te zijn. Deelname aan het verkeer was enigszins spannend, temeer daar er natuurlijk links gereden wordt in Sri Lanka, de remmen van onze fietsen meer dan op waren en het landschap heuvelachtig was.

We begonnen met het bezoeken van de Sri Maha Bodhi boom. Deze boom is voortgekomen uit een twijgje van de Maha Bodhi boom in Bodhgaya (India) waaronder Boeddha verlichting heeft bereikt. Om de Sri Maha Bodhi werden al weer een heleboel nieuwe bomen gekweekt, want uiteindelijk gaan de bomen natuurlijk een keer dood. De boom was overigens niet van dichtbij te bezichtigen. Er waren weinig mensen rond het middaguur bij de Sri Maha Bodhi boom en de mensen die er waren, waren vooral toeristen. Grappig was een jong blank echtpaar dat zat te mediteren. Ik heb in heel Sri Lanka mensen dat nog niet op een dergelijke (wat overdreven) manier zien doen.

We gingen verder naar de Mirisavatiya Dagoba. Dagoba’s zijn gigantische witte bouwwerken gemaakt door boeddhisten in de vorm van een tafelbel. Je kunt er niet in, iets wat in de stupa die ik in India bezocht, wel kon. Los van dat ze gigantische groot zijn, valt er dus verder niet heel veel aan te zien. Wel heb ik mijn best gedaan overal de stenen bij de ingang met obesitas dwergen te fotograferen (zie de foto’s).

We gingen verder naar de Jetavana dagoba. Deze was helemaal van bakstenen en dus rood/bruin (de witte laag was eraf, zo ook de top van enkele tientallen meters). Van oorsprong was het bouwwerk circa 120 meter hoog en daarmee één van de grootste bouwwerken in de Oudheid (vergelijkbaar met de piramides). Nu is de top er dus af. Om een daboga loop je heen (met de klok mee). Bij deze was dat een hele opgave vanwege de grootte van het bouwwerk.

Via prachtige landweggetjes die eigenlijk niet te befietsen waren, zagen we ook nog een deel van de citadel met stukken van oude paleizen en tempels. Door de hobbels vloog ook een keer mijn reisboek door de lucht de modder in, iets minder smart girl. We hadden spierpijn alom natuurlijk, nadat op maandag ook al twee bergen/rotsen waren beklommen. De zeer sportieve dag – waarin we niet geheel Anaradhapura hebben gezien, maar wel het verzadigingspunt van dagoba’s hadden bereikt - sloten we af met eindelijk een Indiase maaltijd en een heerlijke lassie voor mij en een Indonesische maaltijd voor Martijn (toen kon mijn dag helemaal niet meer stuk).

Op woensdag verlieten we Dambulla (waar we drie nachten in hetzelfde hotel waren). Bij de buren van de buren zag ik nog iets vreselijks bijzonders. Er liep een hond alleen om zijn voorpoten, omdat hij aan de achterkant aangereden was. Maar het bijzondere was: hij zat met zijn hoofd omhoog, met zijn achterwerk naar beneden, met zijn achterpoten voor zich uitgestoken en hij liep dus met zijn twee voorpoten die langs zijn lijf (net als bij mensen) heen net tot op de grond kwamen. Bijzonder bizar om een hond, zittend als een mens te zien lopen. Nadat mijn verbazing gedaald was gingen we met de bus naar Kandy. Kandy is een van de grootste steden van Sri Lanka en een belangrijke religieuze plaats voor boeddhisten. Er zou een tand van Boeddha zelf zijn, al is het ook zo dat de Portugezen hem verbrand zouden hebben en de as in de zee gegooid. Maar op wonderbaarlijke wijze zou de tand ook weer opgestaan zijn uit het water. Nu ligt die tand dus in de tempel van de tand (temple of the tooth) in Kandy. Naast deze tempel zijn vier kleinere tempels voor de vier guardian goden. We begonnen met het bezoeken van deze kleinere tempels. Bij de meeste tempels stonden bomen waarbij van allerlei rituelen werden uitgevoerd door lokale mensen. Offeren van water, bloemen, het branden van wierook etc. Daarna staken we over naar de echte tempel. Opeens zag ik een olifant liggen.
Dit was een tempelolifant die gewassen werd door 4 jonge kerels (zie foto). Ze hakten de buitenkant van een kokosnoot aan stukken, de groene huls die om de bruine harige kokosnoot zit, en scrubten de olifant met stukken kokosnoot. De olifant lag te spinnen als een poesje en we konden heel dicht bij de olifant komen die dienst doet in de rituele processies.
Rond half 7 zou het avondritueel oftewel de puja plaatsvinden bij de tand van boeddha zelf. Nu zit de tand in 6 doosjes verpakt, in een gouden omhulsel in een kamer, in een gebouw in een tempel. De tand zelf is dus zeker niet te zien. We gingen al vroeg klaar zitten voor het kamertje, voor zover we in de buurt konden komen. Tegen zes uur begonnen zich aan alle kanten mensen in rijen op te stellen. Aan de rechterkant de geselecteerde boeddhisten in het wit gekleed (en een stickertje op) en aan de linkerkant de toeristen met een hoop camera’s. Beide rijen stonden opgesteld voor een deurtje aan weerszijde van de kamer waarin de tand zich zou bevinden. De feestvreugde werd verstoord en de opening van de kamer vertraagd door een Japans gezin dat met uitgestreken gezicht samen met een monnik voorrang kreeg en 10 minuten lang de tijd nam om de tand te bekijken achter de deurtjes.
Ondertussen heb ik me wel kostelijk vermaakt. Er kwamen nog vier Japanners met camera’s die werkelijk waar overal foto’s van maakten. Voor het kamertje van de tand was een grote offertafel met allemaal bloemen die mensen kochten en daar neerlegden. De Japanners zelf hadden geen bloem gekocht maar pakten 1 voor 1 een bloem van tafel waarmee ze zich dan met een vroom gezicht lieten fotograferen door hun medereizigers, waarbij ook de vrome pose met de bloem in de hand meerdere keren over werd gedaan voor het juiste kiekje.

Nu ging tegen zeven toch eindelijk een deurtje open en kon ook vanaf de plaats waar wij stonden de gouden bel waaronder de tand verstopt zou zijn, gezien worden. Er stonden wel zoveel honderden mensen dat we er langs heen gejaagd werden en politiemensen de massa probeerde voort te jagen. Het was echt een gekkenhuis, met flitsende camera’s, een hoop toeristen en een duidelijk hiërarchisch systeem waarbij mensen die veel betaalden of de juiste connecties hadden een voorkeursbehandeling kregen. Na de tempel met de tand gingen we wederom naar een Indiaas restaurant en daarna naar ons hotel voor een tamelijk korte nachtrust aangezien we op donderdagochtend toch ook al weer om 9.00 uit moesten checken en klaar moesten staan voor Arune, de reisleider van onze Ramayana-tour.

Net voor we vertrokken uit Nederland had ik nog snel enkele reisbureaus aangeschreven voor een speciale Ramayana-tour. De Ramayana is een boek van de Hindoes waarin de god Rama Sri Lanka bezoekt, omdat zijn vrouw Sita gekidnapt is door Ravana (koning van Sri Lanka). Nu worden er verschillende tours georganiseerd in Sri Lanka om Hindoes uit India aan te trekken om deze plaatsen te bezoeken. Ik was net voor vertrek met Dream Travels een tour overeengekomen en Arune, de baas van de reisorganisatie zelf kwam ons ophalen, uit pure nieuwsgierigheid omdat nog geen enkele blanke ooit deze tour had geboekt. Hij had ons goed gecheckt. Het schijnt zo te zijn dat andere Sri Lankezen een tour bij hem boeken om vervolgens zelf een reisbureau te beginnen met Ramayana tours. De eerste vraag was dan ook: waarom wij geïnteresseerd waren in deze toer. Ik heb hem dus uit de doeken gedaan dat ik het een heel interessante ontwikkeling vond en dat ik er graag onderzoek naar zou willen doen.

In de buurt van Kandy bezochten we eerst een kleurrijke Tamil tempel. Het was een mooie plaats met ook heel veel processie wagens die toch het meest lijken op speeltoestellen voor kinderen (zie foto). Daarna lieten we ons toch even strikken voor een spices garden. Dat was supertoeristisch en ik mijd daarom normaal gesproken alle spices, herbal, botanical gardens en massage achtige praktijken. Nu was het wel een welkome uitstap omdat we al vrij lang in de auto zaten en ik ondertussen schoenmaat 41 had van de vochtophopingen. Er stonden allerlei bomen en planten zoals kaneel, aloë vera, cacao, kruidnagel voor kwalen als migraine, hoge bloeddruk, lage bloeddruk, psoriasis, nierproblemen enzovoorts. Ze hadden ook een rode ananas, deze zou goed zijn om af te vallen, maar het wondermiddel was wel een wax die werd toegediend op Martijns kuit (al had mijn been na een week Sri Lanka de proef ook prima kunnen doorstaan). Na vijf minuten kwam de man met een wc papiertje en veegde met de wax zo de haren van zijn been. Daarna had ik ogen als schoteltjes tot aan de übertoeristische shop, want - zo werd ons bij hoog en laag bezworen – na 6 keer komen de haren nooit meer terug. Dat zag ik wel zitten dus zwichtte ik voor 2 potjes wax voor een mooie toeristenprijs. Maar ach, kleding kopen doe ik hier toch niet, aangezien de gemiddelde vrouw hier in een spijkerrok van de zeeman loopt.

We trokken de bergen van Kandy in. De wegen in de bergen naar plaatsen voor niet westerse toeristen zijn heel slecht en smal. We hobbelden uren door een soort van jungle, waar luipaarden, beren, olifanten en slangen de baas waren. Na 3 uur hobbelen hadden we eindelijk een lunch om 4 uur in een dorp waar geen mens Engels sprak. Gelukkig bemiddelde Arune.
We zagen onderweg de rots van waaraf koning Ravana van Sri Lanka zijn gevecht voerde met Rama. Vanwege de hevige regenval slecht te onderscheiden, maar er stond zowaar een bord ergens (met Engels erop, het stond er pas een maand). Arune vertelde dat hindoe-toeristen meestal weinig interesse hebben in deze berg omdat ze Ravana een demon vinden.

Daarna bezochten we een meer. Dit meer zou de plek zijn waar de god Rama zich ophield toen hij tegen Ravana vocht. Het meer maakte deel uit van een natuurgebied. Er dreven prachtige paarse bloemen in rond en iemand stond zijn tanden te poetsen in het meer. Arune meldde dat hindoetoeristen er meestal een foto nemen en geen rituelen uitvoeren maar wel water uit het meer halen en mee naar India nemen.
Omdat de gids mijn kwijlende enthousiasme zag, werd de tour uitgebreid met een bezoek aan het paleis van Mandodari, de vrouw van Ravana. We trokken steeds verder rimboe in en rond het vallen van de avond ploeterden we de auto uit. Er was haast bij, want het werd donker. We doken met paraplu’s de bossen in en klommen via steile modderpaadjes naar beneden. Het was heftig, donker, steil en ik was natuurlijk bang voor de wilde dieren die meestal rond deze tijd op komen duiken. Net voor het aardedonker werd, bereikten we een stenen ruïne die van Mandodari zou zijn. Het was fantastisch. Verstopt in de bossen, tussen watervallen die hevig stroomden van de regen met allerlei vreemde dierengeluiden en in de stromende regen werden we door Arune geridderd als de eerste Europeaanse toeristen die deze vreemde, hachelijke tour aflegden om dit te kunnen zien. Foto’s maken ging moeilijk vanwege de begroeiing, het vallen van de avond en de hevige regen en Arune rende als een berggeit naar boven (terwijl ik natuurlijk nog even uit moest glijden in de modder). Het gaf een ontzettend voldaan gevoel en Arune raakte meer en meer geboeid door ons enthousiasme en interesse.

Tegenover de tempel van Mandodari was de vliegtuigreparatie-plaats van Ravana. Het was nu een rijstveld om te zien. Niet heel boeiend. We gingen weer helemaal terug naar Kandy en aten daar wat. Onze tocht ging verder en de gids vertelde dat hij nauw samenwerkt met de Tourist Board van Sri Lanka en dat hij het niet eens is met de creatie van de nieuwe tempels die niets te maken hebben met de historiciteit. Hij bedacht alvast een titel voor mijn dissertatie (schonk zich volgens mijn vol met wat alcohol, gezien zijn steeds groter worden enthousiasme en het feit dat hij marihuana gebruikte toen hij yogaleraar was) en bracht ons op onze uitgelopen tour nog om elf uur ’s avonds naar de Bhakta Hanuman Tempel. Met een sigaret kocht hij de bewaker om zodat we nog naar de tempel mochten. In het donker trapte Martijn tegen een puppy aan, die vervolgens achter mijn voeten aan ging zitten in het donker. Nu was er naast de tempel een winkel van de Chinmaya mission. Zij zijn verantwoordelijk voor de bouw van nieuwe tempels bij de Ramayana tour. De Bhakta Hanuman tempel is bijvoorbeeld nog maar twee jaar oud.

Op vrijdag zouden we deze tempel om de reden van de shop, nogmaals bezoeken. Onze chauffeur kreeg wat pruimtabak toegediend en rond middernacht arriveerden we eindelijk in Nuwara Eliya, na een hele lange, boeiende, jungle safari, Ramayana tour door de bergen. Laat ik het zo zeggen: Ik heb natuurlijk goed vergelijkend prijzenonderzoek gedaan naar een Ramayana-tour maar aangezien het toch wel genoeg kost, wil ik die vier dagen en nachten best optimaal benutten om zoveel mogelijk te weten te komen.

Op vrijdag gingen we met Arune en de chauffeur Amile terug naar de Sri Bhakta Hanuman tempel voor de offers van 12.00 uur. De tempel van circa twee jaar oud bevatte een zwart beeld van de ‘apengod’ Hanuman en lag tegenover een berg waarin men de slapende Hanuman ziet. We ontmoeten enkele andere Ramayana-toeristen die ook voor de offers van 12.00 uur kwamen. Interessant was dat de priester ook langs kwam met een soort van helm die hij even op ons hoofd drukte. Ook werd de stichter van de Chinmaya missie, die achter de bouw van de nieuwe tempels in Sri Lanka zit, vereerd.
Naast de tempel was een winkel van de Chinmaya missie waar ik zwichtte voor een aantal propaganda boekjes, onder andere een stripboek over Chinmaya en een boek over de Ramayana-plaatsen in Sri Lanka.

De gids vertelde ons ondertussen over zijn visie op koning Ravana. Volgens hem vinden de hindoes in India Ravana niks, ze verbranden poppen van hem met nieuwjaarsdag en ze zien hem als een demon. Daarom vinden ze Sri Lankese mensen maar niets. Nu vertelde hij ook nog zeer boeiende verhalen over Ravana. Ravana is niet dood, hij zou slapen en op een dag staat hij op. Dan zal hij waarschijnlijk de strijd aangaan tegen de Indiërs.

Nu goed, na deze religieuze trip, bezochten we wat toeristische dingen zoals een tea factory. De rondleiding duurde maar tien minuten (take here your picture) en eindigde natuurlijk in een theewinkeltje. Verder bezochten we de Ramboda watervallen. Toen gingen we naar het hotel en heb ik zowaar een kwartier in het zonnetje gezeten (ik denk een schril contrast met Nederland). Voor de avond offers gingen we naar de Gayatri tempel in Nuwara Eliya. Ook deze tempel is ingepast in het Ramayana verhaal. Maar ernaast was ook een soort van museum voor een goeroe die in 2007 was heengegaan. Al zijn spullen waren bewaard, zo ook zijn medicijnen, bril, voetmassagebad en weegschaal. Een beetje vreemd was het wel. Ook stonden er 108 lingams (soort stenen penissen), waarvan gezegd wordt dat ze bijzonder zijn omdat ze nog steeds groeien. Na dit tempel en museumbezoek gingen we naar de stad om te eten maar voor we een restaurant vonden, zwichtte ik voor een kledingwinkel. Met behulp van de gids zijn we tot een goede overeenkomst gekomen en daarna lekker naar een tamelijk luxe hotel gegaan om ons voor te bereiden op een interessante derde dag van de Ramayana-tour.